Część czwarta z cyklu „Psycholog a psychoterapeuta”
Dowiedzieli się już Państwo jakie są różnice w wykształceniu psychologa i psychoterapeuty, a także na czym polega praca psychologa i w jakich miejscach pracy można go spotkać. W trzecim artykule z cyklu poruszyliśmy temat pracy psychoterapeuty – zakresu jego zadań i miejsc pracy. Niniejszy artykuł stanowi podsumowanie cyklu „Psycholog a psychoterapeuta” i podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie kiedy i do kogo zwrócić się po pomoc psychologiczną.
Kiedy szukać pomocy psychologicznej?
Intuicja podpowiada nam, że odpowiedź na to pytanie jest stosunkowo prosta – pomocy psychologa czy psychoterapeuty szuka osoba borykająca się z problemami natury psychologicznej. Jednak czym są te problemy? Chcąc ująć kwestię skrótowo i prosto, za problemy psychologiczne uznaje się wszelkiego rodzaju trudności natury emocjonalnej, czy też związane z obszarem naszego życia psychicznego. Na psychikę składają się oczywiście nie tylko emocje, ale również myślenie, pamięć, i wiele innych obszarów. Często możemy jeszcze spotkać się z dualistycznym myśleniem o człowieku, to znaczy takim, które zakłada, że nasze ciało i psychika są jakby oddzielnymi obszarami naszego życia. Jednak są one oczywiście ze sobą nierozerwalne, dlatego problemy natury psychologicznej przeplatają się z naszymi stanami fizjologicznymi, co ma swoje odzwierciedlenie we wszelkiego rodzaju problemach psychosomatycznych. Rodzajów problemów psychologicznych jest niezliczona ilość, warto jednak wymienić tu kilka obszarów naszego życia, w których bardzo często się one pojawiają:
- relacje z innymi ludźmi – problemy emocjonalne, społeczne związane z kontaktami z innymi ludźmi dotykają wszystkich. Jednak niektórym przychodzi trudniej sobie z nimi radzić i warto wtedy poszukać pomocy osoby, która pomoże nam odnaleźć źródło naszych problemów.
- nastrój – wahania nastroju, złe samopoczucie, przedłużające się stany obniżonego lub zbyt podwyższonego nastroju to tylko niektóre z trudności jakie mogą stać się powodem do zwrócenia się po pomoc psychologiczną
- utraty – trudności w poradzeniu sobie z bolesnymi emocjami często są efektem utrat, jak rozpad związku, śmierć bliskiej osoby, poronienia, i wielu innych. Często wsparcie bliskich w tego rodzaju sytuacjach nie jest wystarczające aby sobie z nimi poradzić.
- nadużycia, doświadczenia przemocy – osoby, które doświadczyły różnego rodzaju nadużyć (psychicznych lub fizycznych), wykorzystywania, przemocy, często dopiero w gabinecie psychologicznym stają po raz pierwszy twarzą w twarz ze swoim problemem. Są to kwestie tak bolesne i delikatne, że trudno jest się z nimi zmierzyć samemu.
- i wiele innych
Jednak najważniejszą przesłanką ku temu, by udać się po pomoc psychologiczną nie jest to, czy jesteśmy w stanie ulokować nasz problem w jakimś konkretnym obszarze czy go nazwać, lecz jest nią fakt, że czujemy że potrzebujemy pomocy. Nasza potrzeba uzyskania pomocy, wsparcia, empatycznej rozmowy jest pierwszym i najważniejszym powodem, aby po tą pomoc się zwrócić.
Kiedy udać się do psychologa a kiedy do psychoterapeuty?
„Pierwszej pomocy psychologicznej” może udzielić nam zarówno psycholog zajmujący się interwencjami kryzysowymi czy pomocą psychologiczną, jak i psychoterapeuta.
Warto pamiętać, że psychologowie pracujący w obszarze szeroko rozumianego poradnictwa są właśnie po to, aby pomagać w trudnościach natury emocjonalnej czy społecznej. Można zwrócić się do psychologa po pomoc w sytuacji kryzysu, trudności w relacjach, które wymagają mediacji, czy też o poradę wychowawczą w przypadku trudności rodzicielskich. Warto również wiedzieć, że psychologie nie będący psychoterapeutami również często są wyspecjalizowani w wąskich obszarach pomocy psychologicznej (np. interwencje kryzysowe, mediacje, psychologowie dziecięcy) i mogą udzielić skutecznej pomocy a jeśli będzie taka potrzeba – pokierować pacjenta dalej.
Konsultacji psychologicznej, pomocy zbliżonej do tej którą określamy jako poradnictwo czy pomoc psychologiczną może udzielić również psychoterapeuta, ponieważ najczęściej (choć nie zawsze) jest on również psychologiem. Tak naprawdę takiego rodzaju pomoc stanowi etap konsultacji poprzedzających właściwą psychoterapię. Po pomoc do psychoterapeuty warto udać się wtedy, kiedy oczekujemy czegoś więcej niż zażegnanie kryzysu czy zaleczenia emocjonalnych ran. Praca psychoterapeutyczna nastawiona jest na dłuższą pracę, która pozwala nie tylko pozbyć się „objawów”, ale również poznać ich źródła i nie doprowadzić do „nawrotów”. Praca psychoterapeutyczna wymaga od pacjenta i terapeuty dużego zaangażowania i samozaparcia, ale stanowi pewnego rodzaju inwestycję na dalsze lata życia.
